اسفنکتروتوم

توضیحات

اسفنکتروتوم و کاربرد ان :

اسفنکتروتوم (Sphincterotome) یک ابزار پزشکی تخصصی است که در پروسه های آندوسکوپی مانند کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) استفاده دارد. این وسیله برای دسترسی به مجاری صفراوی و پانکراس، برش اسفنکتر اودی (اسفنکتروتومی)، و درمان بیماریهایی مانند سنگهای صفراوی یا تنگی مجاری کاربرد دارد. در این مقاله، به بررسی کامل اسفنکتروتوم، مزایا، معایب،میپردازیم.

 ابزاری حیاتی در پروسه های ERCP است که با امکان برش دقیق و کانولاسیون ایمن، درمان بیماریهای مجاری صفراوی و پانکراس را تسهیل میکند. انتخاب مدل مناسب (مانند سه لومن یا یکبار مصرف) و تخصص پزشک در استفاده از آن، نقش کلیدی در کاهش عوارض دارد. با توجه به پیشرفتهای اخیر در طراحی این ابزار، انتظار میرود کارایی آن در آینده افزایش یابد.

معرفی اسفنکتروتوم:

یک کاتتر انعطافپذیر با نوک فلزی است که مجهز به سیم برش الکتریکی است. این ابزار برای ایجاد برش کنترلیدر اسفنکتر اودی (محل اتصال مجرای صفراوی و پانکراس به دوازدهه)  است. طراحی آن شامل لومن های متعدد (معمولاً ۲ یا ۳ لومن) است که امکان عبور سیم راهنما، تزریق ماده حاجب، و اتصال به دستگاه الکتروکوتری را فراهم میکند.

انواع اسفنکتروتوم:

• اسفنکتروتوم سه لومن: برای کانولاسیون دقیقتر و کاهش عوارض پس از ERCP استفاده دارد.

• مدلهای یکبار مصرف: مانند اسفنکتروتومهای قابل چرخش با طول برش ۲۰-۳۰ میلیمتر و قطر ۲.۴ تا ۲.۸ میلیمتر.

• مدلهای کوتاه و بلند (Short Nose/Long Nose): برای تطابق با آناتومی متفاوت بیماران1.

کاربردهای اسفنکتروتوم:

اسفنکتروتوم عمدتاً در حوزه گوارش و کبد استفاده دارد:

1. درمان سنگهای صفراوی (کلدوکولیتیازیس): با ایجاد برش در اسفنکتر اودی، سنگها از مجاری خارج میگردد.

2. رفع تنگی مجاری صفراوی: برش اسفنکتر به بهبود جریان صفرا کمک میکند.

3. کانولاسیون انتخابی: هدایت سیم راهنما به مجرای صفراوی یا پانکراس برای قرار دادن استنت یا انجام نمونه برداری.

4. کاهش ریسک پانکراتیت پس از ERCP: طراحی Center lumen در مدلهایی مانند Ultratome باعث کاهش فشار روی مجرای پانکراس میگردد.

مزایای اسفنکتروتوم:

1. طراحی چندمنظوره: وجود لومنهای جداگانه برای سیم راهنما، تزریق ماده حاجب، و الکتروکوتری، امکان انجام همزمان چند فرآیند را فراهم میکند19.

2. کاهش عوارض: مدلهای پیشرفته مانند Ultratome با تکنولوژی Direct Tip، خطر آسیب به بافتهای مجاور را کاهش میدهند.

3. انعطافپذیری: نوک مخروطی و قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه در برخی مدلها، دسترسی به مجاری پیچیده را تسهیل میکند.

4. استریل و یکبار مصرف: کاهش خطر عفونتهای بیمارستانی.

معایب و چالشها:

1. هزینه بالا: قیمت اسفنکتروتومهای یکبار مصرف ممکن است برای برخی مراکز درمانی چالشبرانگیز باشد.

2. نیاز به تخصص: استفاده نادرست ممکن است منجر به عوارضی مانند پارگی مجرا، خونریزی، یا پانکراتیت گردد.

3. محدودیت در طراحی: طول سیم برش بیشازحد ممکن است باعث برش ناخواسته بافتهای سالم گردد.

ERCP  چیست؟

ERCP یا Endoscopic Retrograde Cholangiopancreatography یک روش ترکیبی تشخیصی-درمانی است که برای بررسی و درمان بیماریهای مجرای صفراوی، پانکراس (لوزالمعده) و دوازدهه (ابتدای روده کوچک) استفاده دارد. این تکنیک با استفاده از آندوسکوپ و تزریق ماده حاجب تحت اشعه ایکس انجام میگیرد و به پزشکان امکان دسترسی مستقیم به مجاری صفراوی و پانکراس را میدهد.

مراحل انجام ERCP:

1. آمادهسازی بیمار: ناشتا بودن ۶-۸ ساعت قبل از عمل و تجویز آرامبخش.

2. ورود آندوسکوپ: آندوسکوپ از طریق دهان به دوازدهه (محل اتصال مجرای صفراوی و پانکراس) هدایت میگردد.

3. تزریق ماده حاجب: ماده حاجب به مجاری صفراوی یا پانکراس تزریق و با اشعه ایکس تصویربرداری میگردد.

4. اقدامات درمانی: در صورت نیاز، ابزارهایی مانند اسفنکتروتوم برای برش اسفنکتر اودی، خارج کردن سنگها، یا قرار دادن استنت استفاده دارد.

کاربردهای اصلی ERCP:

• تشخیص و درمان سنگهای صفراوی (سنگهای گیرکرده در مجاری صفراوی).

• رفع تنگیها یا انسدادها در مجاری صفراوی یا پانکراس (ناشی از تومورها، التهاب، یا زخم).

• نمونهبرداری (بیوپسی) از بافتهای مشکوک.

• درمان پانکراتیت مزمن یا عوارض ناشی از آن.

• قرار دادن استنت برای باز نگه داشتن مجاری مسدود.

مزایای ERCP:

1. تهاجم کم: جایگزین جراحیهای باز پرخطر میشود.

2. تشخیص و درمان همزمان: امکان انجام اقداماتی مانند سنگشکنی یا استنت گذاری در همان جلسه.

3. دقت بالا: شناسایی دقیف ضایعات کوچک با کمک تصویربرداری اشعه ایکس.

معایب و عوارض احتمالی:

• پانکراتیت پس از ERCP (شایعترین عارضه، در ۳-۱۰% موارد).

• خونریزی یا سوراخشدگی (پرفوراسیون) در مجاری.

• عفونت مجاری صفراوی (کلانژیت).

• واکنش آلرژیک به ماده حاجب.

• نیاز به تخصص بالا برای کاهش خطاهای فنی.

دیگر محصولات مربوط به ercp:

1. بالن خروج سنگ
2. اسفنگتروتوم.
3. بالن دیلاتاسیون tts