چرا بیماران از پرمیکت (کاتتر دائمی همودیالیز) استفاده میکنند؟
پرمیکت یا کاتتر دائمی همودیالیز، یک وسیله تخصصی است که برای دسترسی به جریان خون در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه استفاده میشود. این دستگاه بهویژه برای بیمارانی که نیاز به دیالیز طولانیمدت دارند، طراحی شده است. در ادامه، دلایل استفاده از پرمیکت( کاربرد پرمیکت در دیالیز) و مقایسه آن با سایر روشهای دسترسی دیالیز مانند فیستول شریانی-وریدی (AVF) و کاتتر شالدون بررسی میگردد.
پرمیکت دیالیز یک گزینه مؤثر و راحت برای بیماران مبتلا به نارسایی کلیه است که نیاز فوری یا طولانیمدت به دیالیز دارند. اگرچه خطر عفونت آن نسبت به فیستول شریانی-وریدی بیشتر است، اما در شرایط خاص مانند کمبود زمان یا مشکلات عروقی، بهترین انتخاب محسوب میشود. انتخاب نوع دسترسی دیالیز باید بر اساس شرایط فردی بیمار، مشاوره پزشک متخصص و ارزیابی دقیق انجام گیرد.
پرمیکت ارو امریکا و بارد و انژیوداینامیک از برند های مطرح بازارند.
دلایل استفاده از پرمیکت دیالیز :
- دسترسی بلندمدت به جریان خون
کاربرد پرمیکت در دیالیز برای بیمارانی که نیاز به دیالیز مکرر و طولانیمدت دارند، گزینهای مناسب است، زیرا امکان دسترسی پایدار و مداوم به جریان خون را فراهم میکند. - آغاز فوری دیالیز
برخلاف فیستول شریانی-وریدی که زمان قابل توجهی برای “بلوغ” نیاز دارد، پرمیکت بلافاصله پس از قرارگیری قابل استفاده است. این ویژگی برای بیمارانی که نیاز فوری به دیالیز دارند، بسیار حیاتی است. - کاهش درد ناشی از سوزنزنی مکرر
در روشهای سنتی دیالیز، هر بار نیاز به ورود سوزن به رگها است که میتواند دردناک باشد. پرمیکت این مشکل را برطرف کرده و تجربه راحتتری برای بیمار فراهم میکند. - گزینهای مناسب برای بیمارانی با مشکلات عروقی
برخی بیماران ممکن است رگهای ضعیف یا غیرقابل استفاده برای ایجاد فیستول داشته باشند. در این موارد، پرمیکت جایگزین مناسبی است. - چندمنظوره بودن
علاوه بر دیالیز، پرمیکت میتواند برای تزریق داروها یا انجام فرآیندهای دیگر مانند پلاسمافرزیس نیز استفاده شود.
مقایسه کاربرد پرمیکت در دیالیز با سایر روشهای دسترسی دیالیز:
ویژگیها | پرمیکت (کاتتر دائمی) | فیستول شریانی-وریدی (AVF) | کاتتر شالدون دیالیز |
---|---|---|---|
مدت زمان استفاده | بلندمدت | بلندمدت | کوتاهمدت |
زمان آمادهسازی | بلافاصله قابل استفاده | نیازمند چند هفته برای بلوغ | بلافاصله قابل استفاده |
خطر عفونت | متوسط | پایین | بالا |
راحتی بیمار | بدون نیاز به سوزنزنی مکرر | نیازمند سوزنزنی مکرر | بدون نیاز به سوزنزنی مکرر |
دوام و ماندگاری | متوسط | بسیار بالا | پایین |
نیاز به جراحی | حداقل | نیازمند جراحی | حداقل |
مزایا و معایب کاربرد پرمیکت در دیالیز:
مزایا:
- امکان آغاز فوری دیالیز
- کاهش درد ناشی از سوزنزنی
- مناسب برای بیماران با مشکلات عروقی
معایب:
- خطر متوسط عفونت
- دوام کمتر نسبت به فیستول شریانی-وریدی
- نیاز به مراقبت دقیق برای جلوگیری از انسداد یا عفونت
فرق فیستول با پرمیکت :
پرمیکت و فیستول شریانی-وریدی (AVF) دو روش مختلف برای دسترسی به عروق در بیماران نیازمند دیالیز هستند. هر یک از این روشها ویژگیها، مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
انتخاب بین کاربرد پرمیکت در دیالیز و فیستول شریانی-وریدی بستگی به شرایط خاص هر بیمار دارد. پرمیکت گزینهای سریع و راحت برای دسترسی فوری است، در حالی که فیستول با کاهش خطر عفونت و عملکرد بهتر در دیالیز، انتخابی مناسب برای بیماران با نیاز طولانیمدت به دیالیز محسوب میشود. مشاوره با پزشک متخصص برای انتخاب بهترین روش دسترسی بر اساس وضعیت فردی بیمار ضروری است.
۱. تعریف و ساختار:
- پرمیکت دیالیز: پرمیکت یک کاتتر دائمی است که به طور مستقیم به داخل ورید مرکزی (معمولاً ورید گردنی یا فمورال) وارد میشود. این کاتتر برای دسترسی سریع و مداوم به جریان خون در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه است. پرمیکت معمولاً برای مدت طولانی (حدود یک سال) قابل استفاده است.
- فیستول شریانی-وریدی (AVF): فیستول یک اتصال جراحی بین یک شریان و یک ورید است که معمولاً در ناحیه مچ دست یا بازو ایجاد میگردد. این روش نیازمند زمان برای بلوغ (۴ تا ۶ هفته) دارد تا بتوان از آن برای دیالیز استفاده کرد.در این روش میتوان از انواع گرفت عروقی دیالیز ( رگ مصنوعی ) استفاده نمود.
۲. مدت زمان استفاده از پرمیکت دیالیز دائمی و فیستول :
- پرمیکت: این کاتتر برای استفاده طولانیمدت طراحی شده است و میتواند برای چندین ماه یا حتی سالها در بدن باقی بماند.
- فیستول: فیستولها نیز میتوانند برای مدت طولانی استفاده شوند، اما معمولاً نیاز به چند هفته زمان دارند تا به طور کامل آماده استفاده شوند.
۳. مزایا:
- پرمیکت:
- دسترسی سریع: پرمیکت بلافاصله پس از قرارگیری قابل استفاده است، که برای بیماران نیازمند دیالیز فوری بسیار مهم است.
- کاهش درد ناشی از سوزنزنی مکرر: با استفاده از پرمیکت، نیازی به سوزنزنی مکرر نیست.
- فیستول:
- کاهش خطر عفونت: فیستولها معمولاً خطر عفونت کمتری نسبت به کاتترها دارند.
- عملکرد بهتر در دیالیز: فیستولها معمولاً جریان خون بهتری را فراهم میکنند که میتواند کیفیت دیالیز را افزایش دهد.
۴. معایب
- پرمیکت:
- خطر عفونت: استفاده از کاتترهای دائمی مانند پرمیکت ممکن است با خطر بالاتری از عفونت همراه باشد.
- نگهداری و مراقبت: نیاز به مراقبت دقیق برای جلوگیری از مشکلاتی مانند انسداد یا عفونت دارد.
- فیستول:
- زمان انتظار: نیاز به زمان برای بلوغ قبل از استفاده دارد.
- جراحی لازم: ایجاد فیستول نیازمند یک عمل جراحی است که ممکن است برای برخی بیماران مناسب نباشد.
۵. کاربردها
- پرمیکت: کاربرد پرمیکت در دیالیز بیشتر در بیمارانی که نیاز فوری به دیالیز دارند یا در شرایطی که سایر روشهای دسترسی ممکن نیستند، مورد استفاده قرار میگیرد.
- فیستول: گزینهای مناسب برای بیمارانی است که نیاز به دیالیز طولانیمدت دارند و میتوانند زمان لازم برای بلوغ فیستول را داشته باشند.
فرق پرمیکت و شالدون :
۱. تعریف و ساختار:
- پرمیکت: پرمیکت یک کاتتر دائمی است که به طور معمول برای دیالیز طولانیمدت استفاده میشود. این کاتتر به طور زیرپوستی (tunneled) قرار داده میشود و معمولاً در ورید گردنی یا فمورال وارد میشود. ساختار آن به گونهای طراحی شده که خطر عفونت را کاهش دهد و برای استفادههای مکرر مناسب باشد.
- کاتتر شالدون: کاتتر شالدون یک نوع کاتتر موقتی است که به طور مستقیم به ورید مرکزی وارد میشود. این کاتتر معمولاً برای دسترسی فوری به خون در شرایط اضطراری استفاده میشود و به دلیل طراحی خاص خود میتواند سریعاً قرار داده شود.
۲. مدت زمان استفاده
- پرمیکت: این کاتتر برای استفاده طولانیمدت طراحی شده است و میتواند برای چندین ماه یا حتی سالها در بدن باقی بماند.
- کاتتر شالدون: این کاتتر معمولاً برای استفاده کوتاهمدت (چند روز تا چند هفته) مناسب است و به ندرت برای مدت طولانی استفاده میشود.
۳. مزایا
- پرمیکت:
- دسترسی مداوم: امکان دسترسی آسان و مکرر به عروق را فراهم میکند.
- کاهش خطر عفونت: با توجه به طراحی زیرپوستی، خطر عفونت نسبت به کاتترهای غیرزیرپوستی کمتر است.
- کاتتر شالدون:
- نصب سریع: امکان قرار دادن سریع در شرایط اضطراری را فراهم میکند.
- دسترسی فوری: بلافاصله پس از نصب قابل استفاده است، که برای بیماران نیازمند دیالیز فوری بسیار مهم است.
۴. معایب
- پرمیکت:
- نیاز به مراقبت دقیق: نیازمند نگهداری و مراقبت منظم برای جلوگیری از عفونت یا انسداد است.
- عمل جراحی لازم: نصب آن نیازمند یک عمل جراحی جزئی است.
- کاتتر شالدون:
- خطر بالای عفونت: نسبت به پرمیکت، خطر عفونت بیشتری دارد.
- استفاده محدود: معمولاً فقط برای شرایط اضطراری مناسب است و نمیتوان از آن برای مدت طولانی استفاده کرد.
۵. کاربردها
- پرمیکت: کاربرد پرمیکت در دیالیز بیشتر در بیمارانی که نیاز به دیالیز طولانیمدت دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
- کاتتر شالدون: بیشتر در مواقع اضطراری یا زمانی که دسترسی سریع به خون لازم است، استفاده میشود.